Francja

Gospodarka Francji sytuuje się na piątym miejscu na świecie (2008 Francja wyprzedziła Wielką Brytanię w wyniku niskiego kursu funta szterlinga względem euro) i drugim w Europie pod względem wysokości nominalnego produktu krajowego brutto oraz na siódmym miejscu pod względem produktu krajowego brutto ważonego parytetem siły nabywczej. Wśród największych gospodarek świata wyróżnia się najniższym poziomem ubóstwa, najmniejszą nierównością dochodów oraz stojącym na wysokim poziomie systemem usług społecznych (opieka zdrowotna, system edukacji, system emerytalny) oraz usług publicznych (transport, bezpieczeństwo). Francja jest członkiem G8. Według OECD, Francja była w roku 2004 piątym największym eksporterem i czwartym największym importerem dóbr przemysłowych. W roku 2003 Francja była drugim największym beneficjentem inwestycji zagranicznych spośród krajów OECD, z 47 mld dol. bezpośrednich inwestycji, wyprzedzana jedynie przez Luksemburg (w którym inwestycje bezpośrednie wynikały głównie z transferów środków pieniężnych do banków w tym kraju) i wyprzedzając Stany Zjednoczone (39,9 mld). Według publikacji OECD in Figures, Francja zajmuje pierwsze miejsce wśród krajów G8 pod względem wydajności pracy (mierzonej jako stosunek PKB per capita do liczby przepracowanych godzin). [1] W roku 2004 PKB na przepracowaną godzinę wynosił 47,7 dol. (USA – 46,3; Niemcy 42,1; Wielka Brytania 39,6; Japonia 32.5).

Pierwotnie obszar dzisiejszej Francji zamieszkiwały plemiona iberyjskiei liguryjskie. Zostały one zdominowane w V w. p.n.e. przez Celtów, którzy stworzyli wysoko rozwiniętą cywilizację. Zwłaszcza w obróbce żelaza i brązu byli europejskimi mistrzami.

W 51 r. p.n.e. tereny celtyckie (Galia) zostały podbite przez Rzymian i stały się jedną z prowincji rzymskiego imperium. Nastąpił wówczas wielowiekowy etap romanizacji Galów.

Pod koniec III w. n.e. rozpoczęły się najazdy plemion germańskich. W 496 r. król Franków, Chlodwig, przyjął chrzest, co ułatwiło mu podporządkowanie sobie całej Galii.

Zjednoczenia wszystkich plemion dokonał Karol Wielki, który w 800 r. koronował się na cesarza.Jednak już w 843 r. po traktacie z Verdun nastąpił podział wielkiegoimperium. Był to początek tworzenia się przyszłych państw: Francji, Burgundii i Niemiec. Po dynastii Karolingów tron przejęli Kapetyngowie, a na początku XIV w. Walezjusze. Był to okres umacniania władzy królewskiej i wzrost siły mieszczaństwa.

W latach 1337- 1453 pomiędzy Francją i Anglią toczyła się tzw. wojna stuletnia o ziemie i dominację. Zakończyła się zwycięstwem Francji i odzyskaniem Normandii. Do zwycięstwa przyczyniła się znacznie Joanna d''Arc, ogłoszona później świętą.

Wiek XVI to okres wojen religijnych między katolikami a protestantami - hugenotami. Wielu protestantów wypędzono lub wymordowano m.in. w noc św. Bartłomieja. Krwawy konflikt zakończył się dopiero w 1589 r. ogłoszeniem edyktu nantejskiego.Gwarantował on tolerancję religijną i przyznawał hugenotom swobodęwyznaniową i pewne prawa, choć nie do końca pełne. Edykt ten ogłosiłHenryk IV, pierwszy władca z dynastii Burbonów.

W latach 1661-1715 absolutystyczne rządy nad Francją sprawował Ludwik XIV. Słynne jest jego powiedzenie “państwo to ja". Był to okres największego rozkwitufrancuskiej monarchii, zarówno pod względem kultury i sztuki, jak igospodarki. Był to także okres dominacji Francji nad licznymi koloniamizamorskimi.

Początek XVIII w. to wojna o sukcesję hiszpańską,a następnie konflikt z Anglią. Francja utraciła wówczas na rzecz Angliiwiele swych kolonii, m.in. Indie i Kanadę. Równocześnie na polukultury, sztuki i nauki Francja była głównym ośrodkiem europejskiegooświecenia.

W państwie narastały jednak wewnętrzne konfliktynatury politycznej, gospodarczej i społecznej. W 1789 r. zbuntowanaludność Paryża szturmem na Bastylię rozpoczęła Rewolucję Francuską.

Powstania wybuchały też w innych regionach kraju. W 1792 r. obalono monarchię i feudalizm oraz ustanowiono I Republikę. W latach 1799 - 1814 dyktatorskie rządy we Francji objął Napoleon Bonaparte. W 1804 r. ogłosił się cesarzem Francuzów.

Wojny napoleońskie przyniosły Francji wiele zwycięstw i pozwoliły na uzyskanie hegemonii w Europie. Ostatecznie jednak klęska Napoleona w wojnie z Rosją doprowadziła do czasowego przywrócenia monarchii Burbonów.

Kolejny etap dziejów Francji był bardzo burzliwy. W 1830 r. wybuchła rewolucja lipcowa. W tym czasie także rozpoczęła się we Francji rewolucja przemysłowa. W 1848 r. kraj objęły powstania Wiosny Ludów, utworzona została II Republika (1848-1851), a następnie przywrócenie cesarstwa (1852-1870).

Przegrana w wojnie z Prusami doprowadziła do powstania III Republikiw 1871 r. Był to okres silnej ekspansji kolonialnej Francji w Afryce ina Dalekim Wschodzie spowolniony udziałem kraju w I wojnie światowej, zktórej wyszedł zwycięsko.

W czasie II wojny światowej terytorium Francji znalazło się pod okupacją hitlerowską. Kraj wyzwolony został w 1944 r., a w 1947 r. utworzono IV Republikę, na czele której stanął generał Charles de Gaulle. Jednak konflikty w koloniach i kryzys wewnątrz państwa doprowadził do jej upadku i powstania V Republikiz silną władzą prezydenta. Został nim de Gaulle. Stworzony przez niegowówczas system polityczny obowiązuje w większości także we współczesnejFrancji.